Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2012

Δωρεάν βιβλία με ένα κλικ στο Ιnternet. Αναγνώστες απ΄ όλον τον κόσμο απολαμβάνουν πλέον δωρεάν online βιβλία που δεν υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα ή που διατίθενται ελεύθερα από τους συγγραφείς τους.

Ενας μαγικός κόσμος γεμάτος από εκατομμύρια βιβλία σε περισσότερες από 25 γλώσσες ανοίγεται στις οθόνες των διαδικτυακών βιβλιοφάγων, δωρεάν με ένα απλό κλικ. Μέσα από ειδικές ιστοσελίδες που λειτουργούν ως online βιβλιοθήκες, εκατομμύρια τίτλοι ελεύθεροι από πνευματικά δικαιώματα γίνονται διαθέσιμοι για download χωρίς κόστος, επιτρέποντας σε ανθρώπους απ΄ όλες τις γωνιές του πλανήτη να έρθουν σε επαφή με σπάνια «διαμάντια» της παγκόσμιας πεζογραφίας και ποίησης, από τον Σοφοκλή ως τον Τσαρλς Ντίκενς και από τον Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε ως την Τζέιν Οστιν.
Η εν λόγω διαδικασία είναι καθ΄ όλα νόμιμη, καθώς τα έργα αυτά είναι ελεύθερα από πνευματικά δικαιώματα διότι έχουν περάσει 70 χρόνια από τον θάνατο του δημιουργού τους ή από τον θάνατο του μεταφραστή, αν το έργο διατίθεται σε μετάφραση. Την ίδια στιγμή, οι ιστοσελίδες αυτές λειτουργούν και ως πλατφόρμα για όλους τους συγγραφείς που επιθυμούν να διαθέσουν δωρεάν το έργο τους, καθώς και για όλους τους πρωτοεμφανιζόμενους (ή και... πειραματιζόμενους) συγγραφείς που αναζητούν ένα μέσο για παρουσίαση κειμένων που δεν γίνονται εύκολα αποδεκτά από συμβατικούς εκδοτικούς οίκους.

«Ο κόσμος του βιβλίου, και όχι μόνο στην Ελλάδα, είναι ολοκληρωτικά παραδομένος στην αγορά. Οι ευαισθησίες, οι πόθοι και ο τρόμος του καθενός συγγραφέα ελέγχονται και συχνά κατευθύνονται από ταμειακές μηχανές και λίστες ευπωλήτων. Η αίσθησή μου είναι ότι όλο και μεγαλύτερο μέρος της λογοτεχνικής παραγωγής, ιδίως αυτό που θα είναι έξω από το ρεύμα της αγοράς, θα βρίσκει εκδοτική διέξοδο στο Ιnternet» αναφέρει ο κ. Θανάσης Τριαρίδης, συγγραφέας, ο οποίος διαθέτει το σύνολο του συγγραφικού έργου του δωρεάν και ελεύθερο από δικαιώματα μέσω της ιστοσελίδας του www.triaridis.gr. «Σας δίνω το δικαίωμα να με αντιμετωπίζετε σαν να είμαι νεκρός εδώ και 70 χρόνια» λέει χαριτολογώντας στο «Βήμα».

«Αυτοί που αντιδρούν περισσότερο στην απελευθέρωση ενός βιβλίου στο Ιnternet δεν είναι οι συγγραφείς αλλά οι εκδότες, καθώς επικρατεί στην Ελλάδα η λανθασμένη αντίληψη ότι έτσι οι πωλήσεις των αντιτύπων του θα μειωθούν. Αυτό δεν ισχύει, αντιθέτως μέσω του Διαδικτύου περισσότερος κόσμος έρχεται σε επαφή με το έργο και οι πωλήσεις αυξάνονται» λέει στο «Βήμα» ο κ. Νίκος Δήμου, συγγραφέας. Ο ίδιος διαθέτει περισσότερο από το 40% του πλούσιου συγγραφικού έργου του δωρεάν μέσω της ιστοσελίδας www.ndimou.gr και υπήρξε ο πρώτος έλληνας συγγραφέας ο οποίος ήδη από το 1996 πήρε την (πρωτοποριακή για την εποχή) απόφαση να κάνει «upload» τρία βιβλία του.

Το μικρόβιο της «διαδικτυακής απελευθέρωσης» άλλωστε μεταδίδεται σιγά σιγά και στους εκδοτικούς οίκους, οι οποίοι δεν θέλουν να μείνουν πίσω από το πνεύμα της εποχής. Ετσι, οι εκδόσεις Καστανιώτη πριν από έναν χρόνο αποφάσισαν να «ρισκάρουν» και να διαθέσουν οκτώ βιβλία, των συγγραφέων Ντόρας Γιαννακοπούλου, Λένας Διβάνη, Ευγενίας Φακίνου , Ιωάννας Μπουραζοπούλου , Βασίλη Παπαθεοδώρου , Αλέξη Σταμάτη, Λένου Χρηστίδη, Στέφανου Δάνδολου δωρεάν μέσω της ιστοσελίδας τους www. kastaniotis. com. «Εν τέλει το αποτέλεσμα ήταν διπλά θετικό: οι διαδικτυακοί αναγνώστες διάβασαν δωρεάν τα έργα, ενώ παράλληλα οι πωλήσεις τους αυξήθηκαν παρ΄ ότι επρόκειτο για εκδόσεις του 2003-2004» αναφέρει στο «Βήμα» ο κ. Αργύρης Καστανιώτης.

«Μου έχει λύσει τα χέρια»

«Η πρόσβαση σε ψηφιακά βιβλία μού έχει λύσει τα χέρια, μια και ο χρόνος που χρειάζομαι για να εντοπίσω στο Ιnternet τα συγγράμματα για την έρευνά μου είναι ελάχιστος σε σχέση με τον χρόνο που θα χρειαζόμουν αν είχα να κάνω με φυσικές βιβλιοθήκες. Καθώς εργάζομαι παράλληλα με τις σπουδές μου, έχω πολύ περιορισμένο χρόνο και δεν μπορώ να αφιερώνω ολόκληρα εικοσιτετράωρα στη βιβλιοθήκη!» λέει στο «Βήμα» η κυρία Καλλιόπη Αλλαχούζου (φωτογραφία), φοιτήτρια του τμήματος Ισπανικής Γλώσσας και Πολιτισμού του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Στο πλαίσιο των σπουδών της, η κυρία Αλλαχούζου έχει κατεβάσει από το Ιnternet δεκάδες βιβλία της ισπανικής, λατινοαμερικανικής και ελληνικής λογοτεχνίας, καθώς και δοκίμια Γλωσσολογίας και Θεωρίας της Φιλολογίας. Οπως τονίζει η ίδια, αν ήταν υποχρεωμένη να αγοράσει όλα αυτά τα βιβλία θα ξόδευε μια περιουσία, καθώς «τα κλασικά έργα ακόμη φέρουν τιμές... αντίκας». Αντιθέτως, με ένα απλό κλικ και χωρίς καθόλου έξοδα, καθώς τα εν λόγω έργα δεν υπόκεινται πλέον σε πνευματικά δικαιώματα, έχει πλέον πρόσβαση σε τεράστιες βιβλιοθήκες με πλούσιο υλικό για μελέτη αλλά και ψυχαγωγία. Γιατί όμως η πρόσβαση των Ελλήνων σε τέτοιες ιστοσελίδες είναι τόσο περιορισμένη; «Υποθέτω ότι είναι θέμα εξοικείωσης με την ανάγνωση στο Διαδίκτυο. Θα πρέπει σίγουρα να ληφθεί υπόψη και το γεγονός ότι οι Ελληνες δεν δείχνουν και το μεγαλύτερο πάθος για την ανάγνωση εν γένει, οπότε ίσως το πρόβλημα να μην είναι η ψηφιακή μορφή αλλά αυτή ακριβώς η νοοτροπία» σχολιάζει η κυρία Αλλαχούζου.

ΓΙΑ ΒΙΒΛΙΟΦΑΓΟΥΣ
www.gutenberg.org
Συλλογή 30.000 βιβλίων σε όλες τις γλώσσες
www.scribd.com
Δωρεάν πλατφόρμα «αυτοέκδοσης», με χιλιάδες βιβλία
www.perseus.tufts.edu
Η ψηφιακή βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Tufts
www.audiobooksforfree.com
Αρχεία ήχου με αναγνώσεις βιβλίων, για άτομα με ειδικές ανάγκες
www.archive.org/details/texts
Πάνω από 1 εκατομμύριο βιβλία
www.wattpad.com
Χιλιάδες κείμενα και βιβλία από πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς 

ΠΗΓΗ:  http://www.tovima.gr/society/article/?aid=333934

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΝΙΚΗΦΟΡΟ ΒΡΕΤΤΑΚΟ ΑΠΟ ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ

Το αφιέρωμα πλαισιώνεται από
Οπτικό υλικό: Ώρες προβολής 12.00 – 18.00
Ομιλίες – Ανακοινώσεις: Ώρες 18.30 – 21.00

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ


Τίτος Πατρίκιος
  «Μια συνέντευξη για τον Νικηφόρο Βρεττάκο». Αρχείο Αθανασίας Δρακοπούλου 
Α΄ Προβολή  12.00 – 12.20      Β΄ Προβολή  15.10 – 15.30

«Άξιον Εστί»του
Βασίλη Βασιλικού, μια εκπομπή  αφιερωμένη στον Νικηφόρο Βρεττάκο. Αρχείο ΕΤ 3
Α΄ Προβολή  12.30 – 13. 20     Β΄ Προβολή  15.40 – 16.30   

«Περιουσιακά στοιχεία», σκηνοθεσία 
Αθανασίας Δρακοπούλου – Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου
Α΄ Προβολή  13.30 – 15.00      Β΄ Προβολή  16.40 – 18.00

18.30    Χαιρετισμοί


Μαριλένα Λασκαρίδου
, Αντιπρόεδρος του «Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη»

Κική Δημουλά
, Ακαδημαϊκός, Ποιήτρια

Γρηγόρης Σκαλκέας
, Ακαδημαϊκός, Ιατρός

18.40 – 18.55   
Vincenzo Rotolo, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Παλέρμο, Πρόεδρος του Σικελικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών
Η Ελλάδα στο έργο του Νικηφόρου Βρεττάκου

18.55 – 19.10   
Κατερίνα Τικτοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας Α.Π.Θ.
Όψεις της ποίησης του Νικηφόρου Βρεττάκου   

19.10 – 19.25   
David Conolly, Καθηγητής Τμ. Αγγλικής Γλώσσας & Φιλολογίας Α.Π.Θ.
“Μεταφράζοντας” τον Νικηφόρο Βρεττάκο   

19.25 – 19.35   
Δρ. Γεωργία Κακούρου – Χρόνη, Επιμελήτρια Εθνικής Πινακοθήκης
Ο Ταΰγετος του Νικηφόρου Βρεττάκου   

19.35 – 19.45   
Μαρία Φωτίου – Βλάχου, Ποιήτρια
Στιγμές του Νικηφόρου Βρεττάκου   

19.45 – 19.55   
Ελένη Τζανετάκου, Διευθύντρια Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σπάρτης, Υπεύθυνη Αρχείου Ν. Βρεττάκου
Αρχείο Νικηφόρου Βρεττάκου

19.55 – 20.00     Διαβάζει ο
Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος


ΜΟΥΣΙΚΟ ΜΕΡΟΣ


Στίχοι:       
Νικηφόρου Βρεττάκου

Μουσική: 
Τερψιχόρη Παπαστεφάνου
                   Τατιάνα Ζωγράφου

Τραγούδι:
Δάφνη Πανουργιά
                   Παναγιώτης Ανδριόπουλος
                   Ελένη Καραβούζη


Κιθάρα:    
Ελένη Καραβούζη

Το αφιέρωμα θα πραγματοποιηθεί στο κτήριο των οδών
2ας Μεραρχίας 36 & Ακτής Μουτσοπούλου στον Πειραιά.   

Συντονίζει η
Καλή Κυπαρίσση.

Είσοδος ελεύθερη.

Σάββατο 25 Φεβρουαρίου 2012

«2012, Έτος Νικηφόρου Βρεττάκου»


Επέτειος για τα 100 χρόνια από τη γέννησή του

Έναν από τους κορυφαίους εκπροσώπους της νεοελληνικής λογοτεχνίας, τον Νικηφόρο Βρεττάκο τιμά φέτος το Υπουργείο Πολιτισμού ανακηρύσσοντας το 2012 ως «Έτος Νικηφόρου Βρεττάκου» με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του ποιητή.
Τον επίσημο επετειακό εορτασμό έχει αναθέσει το ΥΠΠΟΤ στοΕθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ).
Ο Νικηφόρος Βρεττάκος αποτελεί έναν από τους κορυφαίους εκπροσώπους της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ο οποίος συνέδεσε τη ζωή και το έργο του με τις πνευματικές, πολιτικές και κοινωνικές αναζητήσεις του ελληνισμού κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα.
Η διαχρονικότητα του έργου του (ποίηση και πεζογραφία, δοκίμιο) είναι δεδομένη καθώς εξακολουθεί να διαβάζεται και να συγκινεί τους αναγνώστες του. Επικεντρώνεται στην ανθρώπινη ύπαρξη γράφοντας για τη συγκίνηση και τα αισθητήρια, την έννοια της ομορφιάς μέσα στη Φύση, τη δύναμη της μνήμης, την ελληνικότητα μέσα από τη γλώσσα, την ουσία του πολιτισμού.
Βιογραφικό σημείωμα
Ο Νικηφόρος Βρεττάκος γεννήθηκε στο χωριό Κροκεές της Λακωνίας. Τα μαθητικά του χρόνια πέρασε στις Κροκεές και το Γύθειο. Από το 1929 έζησε στην Αθήνα ενώ παράλληλα τότε έκανε τα πρώτα του λογοτεχνικά βήματα. Συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση. Από το 1946 ως το 1949 εργάστηκε στο περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα (αρχικά στη στήλη του βιβλίου, στη συνέχεια ως αρχισυντάκτης, εκδότης και διευθυντής). Ασχολήθηκε επίσης με την πεζογραφία , την κριτική και τη δημοσιογραφία. Με το πραξικόπημα του 1967 αυτοεξορίστηκε στην Ελβετία. Προτάθηκε τέσσερις φορές για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τιμήθηκε με βαρυσήμαντα βραβεία όπως, μεταξύ άλλων, το Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1940, 1956, 1982), το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1974), το Αριστείο Γραμμάτων από την Ακαδημία Αθηνών (1982). Εκλέχθηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (1986) και αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1991).
Πρόγραμμα εκδηλώσεων
Το πρόγραμμα των ποικίλλων δράσεων και εκδηλώσεων πραγματοποιείται σε συνεργασία με φορείς και ιδρύματα:Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης / Αρχείο Νικηφόρου Βρεττάκου, το Μουσείο Μπενάκη, την Εταιρεία Συγγραφέων, εκδόσεις Ποταμός.
ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΙΚΗΦΟΡΟ ΒΡΕΤΤΑΚΟ
Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου και το Μουσείο Μπενάκη οργανώνουν επιστημονικό συνέδριο αφιερωμένο στο έργο του ποιητή, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 9-10 Νοεμβρίου του 2012 στο Συνεδριακό κέντρο του Μουσείου Μπενάκη (οδός Πειραιώς 138). Την Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου απαρτίζουν ο πρόεδροςΣταύρος Ζουμπουλάκης (εκδότης Νέας Εστίας) και τα μέλη Ελένη Τζανετάκου (Διευθύντρια Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σπάρτης) και Δημήτρης Αρβανιτάκης (υπεύθυνος εκδόσεων Μουσείου Μπενάκη).
Με στόχο να ερευνηθούν το καλλιτεχνικό «πιστεύω» του Νικηφόρου Βρεττάκου και η ποιητική του διαδρομή, η ιδιαίτερη φυσιογνωμία του έργου του, οι τρόποι συνομιλίας του με τις διαστάσεις του ιστορικού χρόνου και μάλιστα το καλλιτεχνικό εξαγόμενο από τη συνάντηση της ποιητικής με την ιδεολογία, έχουν προσκληθεί περισσότεροι από 20 διακεκριμένοι μελετητές του έργου του. Θα ακολουθήσει έκδοση των πρακτικών του συνεδρίου η οποία θα περιλαμβάνει τις εισηγήσεις των πανεπιστημιακών, συγγραφέων και μεταφραστών του έργου του από την Ελλάδα και το εξωτερικό που θα αφορούν σε τρεις θεματικές: Μαρτυρίες για τον Νικηφόρο Βρεττάκο, Ο κόσμος του λογοτεχνικού έργου του Βρεττάκου, Η συνάντηση της λογοτεχνίας με την ιστορία και την ιδεολογία.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου θα προβληθεί και η ταινία της σκηνοθέτιδας, μεταφράστριας και συγγραφέωςΑθανασίας Δρακοπούλου για τη ζωή και το έργο του ποιητή «Περιουσιακά στοιχεία».
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ
Η καθιερωμένη ποιητική καμπάνια στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, που οργανώνει κάθε χρόνο το ΕΚΕΒΙ για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (21 Μαρτίου), είναι φέτος αφιερωμένη στον Ν. Βρεττάκο: καλαίσθητες αφίσες με στίχους του θα προβληθούν στις οθόνες των σταθμών του ΜΕΤΡΟ και του ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ καθώς και στις εσωτερικές οθόνες του ΤΡΑΜ φέρνοντας σε άμεση επαφή το κοινό με χαρακτηριστικά δείγματα από το έργο του. (με την ευγενική παραχώρηση της ΣΤΑΣΥ – Σταθερές Συγκοινωνίες Α.Ε.)
Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου και η Εταιρεία Συγγραφέων διοργανώνουν επίσης Βραδιά ποίησης και μουσικής που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 21 Μαρτίου -Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, στον πολυχώρο Bacaro. Η Αλίκη Καγιαλόγλου θα τραγουδήσει μελοποιημένα ποιήματα γνωστών ποιητών, μεταξύ των οποίων και του Νικηφόρου Βρεττάκου.
Η Εταιρεία Συγγραφέων θα διοργανώσει δύο επιπλέον γεγονότα:
  • Το επόμενο βράδυ, την Πέμπτη 22, συνεχίζεται ο εορτασμός με αναγνώσεις ποίησης στο Ιωνικό Κέντρο (Λυσίου 11, στην Πλάκα). Μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων θα διαβάσουν πολιτική ποίηση (από τον Όμηρο μέχρι σήμερα) σε μια βραδιά αφιερωμένη στη μνήμη του Νικηφόρου Βρεττάκου. [Συνδιοργάνωση: Εταιρεία Συγγραφέων / Εθνικό Κέντρο Βιβλίου]
  • Η Λέσχη Ανάγνωσης της Εταιρείας Συγγραφέων στις δυο μαρτιάτικες συναντήσεις της θα κάνειαναγνώσεις ποιημάτων του Ν. Βρεττάκου ενώ θα γίνουν εισηγήσεις από μέλη της Λέσχης για τη ζωή του ποιητή και το έργο του.
ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΣΤΙΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΚΕΒΙ
Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου οργανώνει, σε συνεργασία με τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης/Αρχείο Νικηφόρου Βρεττάκου, ειδικό θεματικό περίπτερο αφιερωμένο στον ποιητή, παρουσιάζοντας στο βιβλιόφιλο κοινό σπάνιο υλικό από το Αρχείο (χειρόγραφα, προσωπικές συλλογές κ.ά), αλλά και οπτικοακουστικό υλικό, παλιές και νεώτερες εκδόσεις του έργου του, χρονολόγιο, κ.ά. στην 9η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (24-27 Μαΐου) και στην 5η Έκθεση Παιδικού και Εφηβικού Βιβλίου.
ΙΣΤΟΤΟΠΟΣ (http://vrettakos.ekebi.gr/)
το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου δημιουργεί ιστότοπο για τον Βρεττάκο, επικεντρώνοντας στον άνθρωπο και το έργο του, εντός του κόμβου του διευκολύνοντας τους βιβλιόφιλους χρήστες του Διαδικτύου στην αναζήτηση πληροφορικών που αφορούν το χρονολόγιο, την εργογραφία, τις κριτικές, το σωζόμενο οπτικοακουστικό υλικό.
Επίκειται και η ψηφιοποίηση υλικού από το Αρχείο Νικηφόρου Βρεττάκου, το οποίο διαχειρίζεται η Βιβλιοθήκη Σπάρτης και θα δημοσιευθεί σε ειδικό κόμβο. Θα υπάρχει σύνδεση με τον αντίστοιχο ιστότοπο του ΕΚΕΒΙ.
ΚΙΝΗΤΗ ΕΚΘΕΣΗ
Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου δημιουργεί κινητή έκθεση-αφιέρωμα στον Λάκωνα ποιητή, που συνοδεύει τις κατά τόπους εκδηλώσεις στο πλαίσιο του εορτασμού, περιοδεύοντας κατά τη διάρκεια της χρονιάς στη χώρα μας και στο εξωτερικό.
Στόχος του ΕΚΕΒΙ είναι να δώσει κίνητρο σε πολιτιστικούς φορείς, σχολεία, βιβλιοπωλεία, έδρες νεοελληνικών σπουδών, δημοτικές βιβλιοθήκες και λέσχες ανάγνωσης να οργανώσουν εκδηλώσεις για το ευρύ κοινό φιλοξενώντας την έκθεση. Η έκθεση θα αποτελείται από 16 ταμπλό με εργοβιογραφικά στοιχεία, εξώφυλλα βιβλίων, φωτογραφικό και αρχειακό υλικό για τη ζωή και το έργο του συγγραφέα.
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ Ν. ΒΡΕΤΤΑΚΟΥ
Στο πλαίσιο του προγράμματος στήριξης μετάφρασης ελληνικών έργων σε ξένες γλώσσες «Φράσις» το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου προτίθεται να δώσει προτεραιότητα σε προτάσεις για τη μετάφραση έργων του Νικηφόρου Βρεττάκου σε άλλες γλώσσες, με αφορμή τον εορτασμό. Ο στόχος είναι να κινήσει και να ανανεώσει το ενδιαφέρον των ξένων εκδοτικών οίκων για το έργο του σημαντικού Έλληνα ποιητή.
Σήμερα, το Αρχείο Μεταφρασμένων Ελληνικών Βιβλίων του ΕΚΕΒΙ καταγράφει 18 μεταφρασμένα έργα του Βρεττάκου (εκδόσεις αγγλικές, γαλλικές, γερμανικές, ιταλικές, ισπανικές, τουρκικές, βουγλαρικές, ρωσικές, κ.ά) και 2 συμμετοχές σε συλλογικές εκδόσεις (αλβανικές).
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΛΛΩΝ ΦΟΡΕΩΝ
Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, προκειμένου να ενθαρρύνει τη διοργάνωση εκδηλώσεων από πολιτιστικούς και άλλους φορείς για τον εορτασμό του «Έτους Βρεττάκου», διαθέτει σε κάθε ενδιαφερόμενο (βιβλιοπωλεία, σχολεία, πολιτιστικά κέντρα, έδρες νεοελληνικών σπουδών, δημοτικές βιβλιοθήκες, λέσχες ανάγνωσης κ.ά.), την κινητή έκθεση-αφιέρωμα στον Νικηφόρο Βρεττάκο που συνοδεύεται από την αφίσα του «Έτους Βρεττάκου» και από ταινίες με θέμα τη ζωή και το έργο του.
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Το «Ημερολόγιο εκδηλώσεων» στον κόμβο του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (www.ekebi.gr) αποκτά ειδική «σελίδα» για τον Ν. Βρεττάκο και καταγράφει -σε καθημερινή βάση- το σύνολο των εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται σε όλη την επικράτεια, καθώς και στο εξωτερικό, προσφέροντας μια γρήγορη, ακριβή και άμεση ενημέρωση σ’ όλους τους ενδιαφερόμενους να συμμετάσχουν.
ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΒΡΕΤΤΑΚΟΥ
Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης ως κύριος υπεύθυνος για το Αρχείο του Λάκωνα ποιητή και Ακαδημαϊκού Νικηφόρου Βρεττάκου, το οποίο φιλοξενείται στους χώρους της, συνεργάζεται άμεσα με το Εθνικό Κέντρο Βιβλίο (ΕΚΕΒΙ) και συμμετέχει σε ό,τι αφορά στον εορτασμό του «Έτους Νικηφόρου Βρεττάκου».
Εκπαιδευτικά προγράμματα/κόμβος/εκδόσεις/εκδηλώσεις
Επίσης υπάρχει αγαστή συνεργασία της Βιβλιοθήκης Σπάρτης με την Περιφέρεια Πελοποννήσου και τηνΠεριφερειακή Ενότητα Λακωνίας για τη διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, λειτουργίας κόμβου στο διαδίκτυο, εκδόσεων, εκδηλώσεων για την προβολή του τιμώμενου ποιητή.
[αναλυτική παρουσίαση του προγράμματος εκδηλώσεων από τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης]
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΙΚΗΦΟΡΟ ΒΡΕΤΤΑΚΟ
Τρεις νέες εκδόσεις ετοιμάζει ο εκδοτικός οίκος ΠΟΤΑΜΟΣ στο πλαίσιο του εορτασμού του Έτους Ν. Βρεττάκου:
  1. Νικηφόρος Βρεττάκος, Στης μνήμης το διάστημα. Λεύκωμα με σπάνιο εν πολλοίς ανέκδοτο εικονογραφικό υλικό. 
  2. Γράμματα. Τέσσερα τομίδια με συγκεντρωμένες σημειώσεις και κείμενα του Νικηφόρου Βρεττάκου.
  3. Αλληλογραφία. Επιλογή από την πλουσιότατη επιστολογραφία του.

Λαμπρινή Κουζέλη, Πώς σώθηκαν τα ελληνικά στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης. Μια ιστορία έρωτα και χρήματος για την ελληνική γλώσσα.


Πώς σώθηκαν τα ελληνικά στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης
Ο κλασικός φιλόλογος Ντάγκλας Μακ Ντάουελ, μελετητής των αττικών ρητόρων και του αρχαίου ελληνικού δικαίου, εκδότης και μεταφραστής του Δημοσθένη και του Αριστοφάνη και δάσκαλος επί τριακονταετία εκατοντάδων φοιτητών από την έδρα των Αρχαίων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, ήταν άνθρωπος μετρημένος. Σπανίως αιφνιδίαζε το ακροατήριό του όταν διάβαζε τους «Σφήκες» ενσαρκώνοντας ρόλους και αποκαλύπτοντας το υποκριτικό ταλέντο του.

Την έκπληξη επιφύλαξε μετά τον θάνατό του: πεθαίνοντας τον Ιανουάριο του 2010, σε ηλικία 78 ετών, άφησε διαθήκη με την οποία κληροδοτούσε το χαρτοφυλάκιο των μετοχών του στο πανεπιστήμιο με όρο την αναβίωση της έδρας των Αρχαίων Ελληνικών. Φαίνεται πως τον έθλιβε το γεγονός ότι η ιστορική έδρα, η οποία λειτουργούσε από το 1704, καταργήθηκε μετά τη συνταξιοδότησή του το 2001. Η εκτίμηση των μετοχών άφησε άφωνη την ακαδημαϊκή κοινότητα: το πανεπιστήμιο κληρονομούσε 2,4 εκατ. στερλίνες, αποτέλεσμα σοφών επενδύσεων του καθηγητή για τις οποίες κανείς δεν είχε ιδέα.


«Είναι το μεγαλύτερο κληροδότημα στην ιστορία του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης από την ίδρυσή του το 1451» 
δήλωσε στο «Βήμα» ο καθηγητής του Τμήματος Κλασικών Σπουδών Μάθιου Φοξ. Τον περασμένο Ιανουάριο το πανεπιστήμιο προκήρυξε τη θέση αναζητώντας «κάποιον δυναμικό επιστήμονα ο οποίος θα είναι έτοιμος να επενδύσει στο μέλλον των ελληνικών στη Γλασκώβη», όπου τα αρχαία ελληνικά διδάσκονται από το 1581.
Η εντυπωσιακή χειρονομία του Ντάγκλας Μακ Ντάουελ δημιουργεί μια εξαιρετικά αισιόδοξη προοπτική για το μέλλον των ελληνικών σπουδών, στη συνομιλία μας όμως με τον καθηγητή Φοξ ανακαλύψαμε ότι ήταν το τελευταίο επεισόδιο μιας μακράς ιστορίας μεθοδικών ενεργειών του αποβιώσαντος καθηγητή για τη διατήρηση των ελληνικών σπουδών στη Σκωτία.


Γεννημένος στο Λονδίνο το 1931, ο Μακ Ντάουελ σπούδασε στο περίφημο Μπάλιολ Κόλετζ της Οξφόρδης και δίδαξε για τέσσερα χρόνια αρχαία ελληνικά στη μέση εκπαίδευση και ακολούθως στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ προτού μετακινηθεί στη Γλασκώβη το 1971. Ηταν η εποχή που η γοητεία των αρχαίων ελληνικών είχε αρχίσει να θαμπώνει με ραγδαίους ρυθμούς στη βρετανική κοινωνία και στη μέση εκπαίδευση. Τα αποτελέσματα ήταν ορατά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση: οι 35 φοιτητές αρχαίων ελληνικών του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης το 1968 είχαν κατρακυλήσει στους 8 το 1971.

Η δράση ενός ελληνιστή
Ο Μακ Ντάουελ ανέλαβε δράση με ριζοσπαστικές αλλαγές στο παραδοσιακό πρόγραμμα διδασκαλίας. Το 1972 εισήγαγε ένα γενικό μάθημα εισαγωγής στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό διδάσκοντας μέσα σε ένα εξάμηνο ιστορία, φιλοσοφία, τέχνη και αρχαίους έλληνες συγγραφείς σε μετάφραση. Ανοιξε την όρεξη πολλών φοιτητών που επιθυμούσαν να συνεχίσουν. Το 1974 προσφέρθηκε δεύτερο μάθημα. Το 1993 το τμήμα είχε τόσους φοιτητές ώστε το πανεπιστήμιο θέσπισε τετραετείς σπουδές πτυχίου αρχαίας ελληνικής φιλολογίας.
Εκτός πανεπιστημίου ο Μακ Ντάουελ φρόντισε να συντηρήσει τις υποδομές στα σχολεία και στην κοινωνία, ώστε το ενδιαφέρον να μην ατονήσει ξανά. Χωρίς να απαξιώσει τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στη μέση εκπαίδευση, εγκαινίασε ένα πανεπιστημιακό μάθημα εκμάθησης της γλώσσας από το μηδέν και παράλληλα θεσμοθέτησε δύο εβδομάδες δωρεάν θερινών μαθημάτων της αρχαίας ελληνικής όπου δίδασκε και ο ίδιος.


Δραστηριοποιήθηκε ως μέλος και πρόεδρος του Κέντρου Κλασικιστών Σκωτίας και της Σκωτο-ελληνικής Εταιρείας στη Γλασκώβη και φρόντισε να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον των καθηγητών της μέσης εκπαίδευσης και των Βρετανών για τον αρχαίο Ελληνισμό. Κατάφερε, όπως συμπυκνώνει ο Ηλίας Αρναούτογλου, ερευνητής στο Κέντρο Ερευνας της Ιστορίας του Ελληνικού Δικαίου της Ακαδημίας Αθηνών και παλαιός διδακτορικός φοιτητής του Μακ Ντάουελ, «να συσπειρώσει ένα δυναμικό που χρειαζόταν συσπείρωση και να αναζωογονήσει το ενδιαφέρον για τις αρχαιοελληνικές σπουδές αλλάζοντας εστίαση».


Ευγενής και ευπροσήγορος αλλά ταυτόχρονα κλειστός και λιγομίλητος, ήταν άνθρωπος των έργων, που συνδύαζε την επιστημοσύνη με την κοινή λογική. «Ηρεμη δύναμη» τον αποκαλεί ο Δήμος Σπαθάρας, λέκτωρ στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, ο τελευταίος διδακτορικός φοιτητής του. Τον περιγράφει ως «άνθρωπο σεμνό, που δεν μιλούσε για τον εαυτό του και κοκκίνιζε όταν μιλούσαν οι άλλοι γι' αυτόν». Εξασφάλισε πολλές υποτροφίες σε φοιτητές για να σπουδάσουν αρχαία ελληνικά και ήταν ένας«καταπληκτικός και διακριτικός επιβλέπων με ευρεία εποπτεία του αντικειμένου του, ο οποίος με το επιστημονικό του έργο έφερε ξανά στην επιφάνεια τη μελέτη του αθηναϊκού δικαίου».


Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, «της κρισιμότερης ως τώρα στη Βρετανία για την επιβίωση των κλασικών σπουδών», όπως εκτιμά ο Μάθιου Φοξ, καθώς η χρησιμοκεντρική θατσερική παιδεία υποβάθμισε πολύ τη διδασκαλία των άσκοπων, όπως πίστευαν, κλασικών σπουδών, ο Μακ Ντάουελ συνετέλεσε στην ενοποίηση των ιστορικών τμημάτων των Αρχαίων Ελληνικών και των Λατινικών Σπουδών του πανεπιστημίου σε ένα τμήμα Κλασικών Σπουδών το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1988 με πρώτο διευθυντή τον ίδιο. Πέτυχε να προσελκύσει προς την αρχαία Ελλάδα όσους είχαν εκδηλώσει αποκλειστική προτίμηση στον ρωμαϊκό κόσμο, με αποτέλεσμα οι εγγεγραμμένοι φοιτητές να αυξηθούν πάλι και ο αριθμός των πτυχιούχων του νέου τμήματος να ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.


«Οι ελληνικές σπουδές  διατηρούν ζωντανό το πνεύμα μας»
Σήμερα περίπου 200 φοιτητές παρακολουθούν κάθε χρόνο το μονοετές μάθημα ελληνικού πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης και το ενδιαφέρον παραμένει σταθερό.«Είναι θέμα πολιτισμικό» εκτιμά ο καθηγητής του Τμήματος Κλασικών Σπουδών Μάθιου Φοξ. «Οι άνθρωποι κατάλαβαν ότι οι ελληνικές σπουδές δεν είναι χάσιμο χρόνου ή πολυτέλεια αλλά διευρύνουν τους ορίζοντες, καλλιεργούν την αντίληψη, διατηρούν ζωντανό το πνεύμα μας». Προς αυτή την κατεύθυνση ήταν μέγιστη η συμβολή του φιλολόγου Ντάγκλας Μακ Ντάουελ. Με τη διαθήκη του μίλησε στις απειλητικές για τον Ελληνισμό αγορές τη γλώσσα που καταλαβαίνουν, εκείνη του χρήματος. Προτού ρίξει το τελευταίο του χαρτί, όμως, είχε διαμορφώσει με μια σειρά στρατηγικές κινήσεις συνθήκες που εξασφάλιζαν ότι τα χρήματά του θα πιάσουν τόπο. Το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας του; Δει χρημάτων ο πολιτισμός, είναι όμως ανώφελα χωρίς πάθος, όραμα και τρόπο.

Τρίτη 21 Φεβρουαρίου 2012

ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ

Σίγουρα ο κυρ-Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης δεν θα μπορούσε να φανταστεί πως 100 χρόνια μετά την κοίμησή του θα διαβάζονταν τα διηγήματά του επί σκηνής, λιγότερο ή περισσότερο θεατροποιημένα, με ρυθμό καταιγιστικό! Ειδικά τα τελευταία χρόνια νομίζω πως δύσκολα θα βρεθεί κάποιος ο οποίος θα πρόλαβε να δει όλα τα σκηνικά ανεβάσματα του Παπαδιαμάντη, και μιλώ για την Αθήνα μόνο, γιατί να προσθέσουμε και την υπόλοιπη Ελλάδα "ως η άμμος της θαλάσσης"! Το επίσης ενδιαφέρον είναι ότι όσοι ηθοποιοί ή μικρές θεατρικές ομάδες καταπιάστηκαν με το έργο του το παρουσίασαν - ακόμα και στα σχολεία - στο πρωτότυπο, κι ούτε μια περίπτωση, θαρρώ, δεν υπήρξε όπου ακούστηκε Παπαδιαμάντης σε απόδοση στα νέα ελληνικά.

Οι Παπαδιαμαντολόγοι, πάντως, ίσως θα πρέπει να ασχοληθούν ιδιαίτερα με τον "θεατρικό", ας τον πούμε, Παπαδιαμάντη. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον το πώς παρουσιάζεται κάθε φορά επί σκηνής, ποια διηγήματα επιλέγονται, τι απήχηση έχουν στο κοινό αυτές οι απόπειρες. Άλλες είναι πιο ...προχωρημένες κι άλλες λιτές και αυστηρές.
Μια τέτοια, λιτή και ουσιαστική παράσταση παρακολούθησα χθες βράδυ στην αίθουσα τέχνης Εύμαρος στους Αμπελοκήπους, από την Εταιρεία Τέχνης «Βιολέττα» (με έδρα τα Χανιά της Κρήτης), η οποία ασχολείται ιδιαιτέρως με τη θεατροποίηση λογοτεχνικών κειμένων. Με αφορμή τα 100 χρόνια από τον θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (2011), παρουσίασε τη δραματοποιημένη «εκδοχή» δύο διηγημάτων του «αγίου» των γραμμάτων μας. Πρόκειται για τα διηγήματα: «Τ’ αγνάντεμα» και «Όνειρο στο κύμα».
Πώς ξυπνάει  η μνήμη; Κι όταν ξυπνήσει πώς ανασύρονται οι ακριβείς πτυχές της νοσταλγίας, του ονείρου, της μοναξιάς, της ηδονής –εμπρός και μέσα στο κενό της ύπαρξης, που συνιστά, εν τούτοις, το σώμα του Ποιητή;
Η γλώσσα του Παπαδιαμάντη δεν αφήνει περιθώρια παρ-ερμηνειών. Απαιτεί προσήλωση, σεβασμό και προ πάντων αφιέρωση και προσευχή.
Ο Θ. Αθανασιάδης-Νόβας, γράφοντας το 1962 για τον Παπαδιαμάντη, δίνει μάλλον το καίριο στίγμα της δραματουργικής ενάργειας του λόγου του: «Δύναμή του είναι η κίνηση των ηρώων του… Πώς σκηνοθετεί, πώς φωτίζει, πώς κινεί τα πρόσωπά του, έμψυχα και άψυχα, μέσα σ’ ελάχιστη ώρα και σ’ ελάχιστο χώρο και σ’ ελάχιστο φως. Και μ’ ελάχιστα λόγια. Αυτή η μικρή ιστορία χωρίς ιστορία είναι σκηνοθετημένη σ’ ένα πολλαπλό «ανάμεσα»: ανάμεσα στους βράχους και τη θάλασσα, ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, ανάμεσα στα νιάτα και τα γηρατιά, ανάμεσα μοιρολογιού και ποιμενικού άσματος, ανάμεσα ζωής και θανάτου. Είναι ένα μυστικό «περίπου», όπου πριν προφτάσεις να καταλάβεις τι συμβαίνει έχουν όλα συμβεί. Και στο βάθος αυτού του ανεκλάλητου «περίπου» η Μοίρα –πολυσάλευτη και ασάλευτη– υπό μορφή καραβιού…που κινείται και δεν προχωρεί… Τέτοια (ανατριχιαστική) σκηνοθεσία δεν ξαναγίνεται. Έχει το ρίγος της τραγωδίας και το θάμπος του παραμυθιού…»
Η Μαρινέλλα Βλαχάκη και ο Αντώνης Περαντωνάκης τόλμησαν (με πλήρη επίγνωση του ρίσκου) ν’ αναμετρηθούν με το μέγεθος του Σκιαθίτη κοσμοκαλόγερου και να ισορροπήσουν «…επάνω στον βράχον της ερήμου ακτής…, ανάμεσα σ’ ένα μονοπάτι κι έναν κρημνόν…», όπου αυτός «…συχνά επατούσε τα σύνορα...»! Η Μαρινέλλα Βλαχάκη, ψυχή της εταιρείας Βιολέττα, έγινε ευρύτερα γνωστή από τη συμμετοχή της στην δημοφιλέστατη σειρά Το νησί. Εμείς την είχαμε παρουσιάσει ως συγγραφέα, ποιήτρια και ηθοποιό σε παλαιότερη ανάρτησή μας εδώ. Η περίπτωσή της είναι όντως ξεχωριστή, αφού βαδίζει την ιδιωτική της οδό με συνέπεια και αγωνιστικότητα. Στην παράσταση του Παπαδιαμάντη η Μαρινέλλα Βλαχάκη και ο Αντώνης Περαντωνάκης είχαν ως μοναδικό όχημα τον λόγο του Σκιαθίτη. Νομίζω πως τον αγάπησαν βαθειά γι' αυτό και μας συνεπήραν.
Μαζί τους, επί σκηνής, ο ταλαντούχος μουσικός Λεωνίδας Μαριδάκης (γιός της Μαρινέλλας) συνόδευσε διακριτικά την αφήγηση με κιθάρα, φλάουτο και πνευστά. Μια παράσταση ως φωνή αύρας λεπτής...